blog
Zijn er grenzen aan de groei?
Is er ruimte voor groei op het eiland of zijn we vol? En als die ruimte er is, hoe moet die ingevuld worden? Over deze vragen spraken wij met het Eilanden-Nieuws.
leestijd: 4 min
Jan-Paul Bron
21 februari 2022
blog
“Je moet je eigenlijk niet afvragen of iets kán groeien, wat dit gebeurt gewoon. Het aantal inwoners op het eiland groeit gestaag en huishoudens worden kleiner. Dan groeit uiteraard ook de vraag naar geschikte woonruimte. Groei is vaak autonoom, maar moet wel in goede banen worden geleid”, steekt Jan-Paul Bron van wal. Zowel Renée als Jan-Paul geven aan dat die woonruimte er is op het eiland, maar dan moet men wel verder denken dan de bekende strijdkreet ‘bouwen, bouwen, bouwen’. Volgens hen is vooral de vraag belangrijk, hoe en waar er wordt gebouwd.
Woonwijken
Zeelenberg Architectuur is geen voorstander van het simpelweg ‘plakken’ van woonwijkjes aan de randen van de woonkernen zoals vaak gebeurt. “In die nieuwe wijken komen, anders dan in de historisch gegroeide dorpscentra of buurtschappen, alleen de bewoners en hun bezoekers. Anderen hebben er dan niets te zoeken. Daarmee verdwijnt openbare ruimte waardoor mensen het gevoel hebben dat hen ruimte is afgenomen. Dat moet je voorkomen. Dat hebben we bijvoorbeeld geprobeerd met het buurtje ‘Welgelegen’ in Ouddorp. Een buurt die uitnodigt om doorheen te wandelen en fietsen, ook als je er niet woont of op bezoek gaat. Als ik van iemand hoor dat hij daar graag gaat wandelen, vind ik dat een mooi compliment. Ook van de Vereniging Nederlands Cultuurlandschap hebben we een pluim gekregen voor deze buurt. ‘Je weet waar je bent, want Welgelegen heeft een echt Ouddorpse uitstraling’, zo stond in hun magazine.”
Uitgangspunten
Voor Zeelenberg Architectuur staan er bij het ontwikkelen van plannen voor woningbouw drie vragen centraal: “Wat wil ik bereiken, waar doen we het voor en hoe krijgen we met de bouw relatie met het landschap? Als hier goed over wordt nagedacht, kost het niet meer dan de traditionele woningbouwplannen, blijft het landschap intact en vormen de te realiseren woningen één geheel met de omgeving. Op die manier kan de ruimte op het eiland benut worden zonder concessies te doen aan de ‘rust en ruimte’, want deze kenmerken kunnen behouden blijven, ook als er meer woningen worden gebouwd.”
Natuuropgave
Als men aan de slag gaat met ‘integratie van woningen in het landschap’, is er veel mogelijk. Ook voor de gevoelige gebieden. “We kunnen op deze manier de natuuropgave, de aanleg van nieuwe natuur, combineren met woningbouw. Woningen kunnen dan prima in het nieuwe landschap en de naastgelegen omgeving worden ingepast. Jan-Paul geeft een voorbeeld: “Stel, er staat ergens in de polder een vervallen boerderij die niet meer gebruikt wordt. Als deze boerderij met schuren wordt afgebroken en daarvoor in de plaats woningen worden gebouwd die passen in het landschap en evenveel plaats innemen als het boerenerf dan blijft het bestaande open landschap behouden.” Jan-Paul denkt dan niet aan een landgoed met enkele woningen, die vanwege de prijs alleen maar geschikt kunnen zijn voor de beter gesitueerden. “Nee, dat is niet de bedoeling. Op een dergelijke combinatie van woonerf-boerenerf kan een woongemeenschap ontstaan waarin ook ruimte is voor woonvormen voor jongeren en eengezinswoningen. Het dient dan een goede mix te zijn van verschillende woningtypen en bewoners.”
Nieuwe woonvormen
“Daarmee komen we terecht bij de nieuwe woonvormen die nu op meerdere plaatsen in Nederland ontstaan.” Zo is er al een ‘Knarrenhof’ ontwikkeld, waar ‘jonge ouderen en oudere jongeren’ met elkaar in een hofje samenleven, elkaar graag helpt en daardoor zo lang mogelijk zelfstandig kunnen blijven leven. Iets dergelijks zou volgens Bron ook binnen woonkernen op het eiland toepasbaar zijn. “Er is heel veel mogelijk om de groei van het eiland in goede banen te leiden. Dit hoeft dus niet alleen maar in het buitengebied te zijn, maar kan ook in verschillende woonkernen worden toegepast. De verschillende dorpskernen op het eiland lenen zich uitstekend voor integratie van woningbouw die aansluit bij de cultuur en uitstraling van het dorp.”
Agrarische hofjes
Een andere bijzondere woonvorm is de realisatie van lage, langgerekte bebouwingen die door hun lage vorm niet tekort doen aan het behoud van de open ruimte. Hier kunnen mensen bijzonder wonen en anderen kunnen rondwandelen en genieten. Er kan veel, zolang de bebouwing maar op natuurlijke wijze wordt geïntegreerd in het landschap wat je voor ogen hebt. Dat kan zelfs aan de randen van dorpen, omdat de bebouwing dan ‘geruisloos’ over gaat in het landschap. Bij Zeelenberg Architectuur denken ze aan woonvormen als agrarische hofjes, met woningen van verschillende prijsklassen en waarbij de openbare ruimte wordt ingericht en onderhouden door de bewoners zelf. Dat kan gelden voor het groen als de speelvoorzieningen voor kinderen. “Er kan op de hofjes zelfs door bewoners zelf gezaaid en geoogst worden.”
Discussie
De ideeën van Renée en Jan-Paul zijn legio en ze praten daar graag over met alle partijen op het eiland die bij ‘wonen’ betrokken zijn. Ze vinden het heel belangrijk dat de discussie over de invulling van de ruimte gaande blijft. De behoefte aan passende woonruimte is groot, vooral onder jongeren en senioren. “Een constructieve discussie is hoognodig, want de groei moet in goede banen worden geleid.” dat er in de gesprekken verschil van mening is over de invulling is niet erg, het is zelfs zinvol. Renée: “Van een vriendin hoorde ik deze uitspraak en dat vind ik wel een goede: ‘Over de kwaliteit van ruimte moet je twisten, want die ruimte raakt aan alles.”
Bron: Eilanden-Nieuws, 4 februari 2022
